( Tài liệu Tu học Ngành Thiếu – Bậc Hướng Thiện
do BHD Trung Ương GĐPT Việt Nam tu chỉnh năm 2005 – PL 2549 )
I. VĂN:
Trong kinh Tâm Địa Quán, Phật dạy bổn phận người Phật tử tại gia : “ Thượng báo tứ trọng ân, hạ tế tam đồ khổ.” ( Trên đền đáp 4 ân nặng, dưới cứu giúp 3 đường khổ ).
Bốn ân nặng đó là : ân cha mẹ, ân sư trưởng, ân quốc gia – xã hội – chúng sanh, ân tam bảo.
1. ÂN CHA MẸ :
Kinh Đại báo phụ mẫu trọng ân cho ta biết : Vì thương con, che chở, bảo bọc cho con mà cha mẹ không sợ hiểm nguy, lao nhọc, tội chướng và chẳng bao giờ cần đáp lại. Không khác mặt trời, mặt trăng, rải chiếu ánh nắng, ánh sáng, thuận dưỡng cho muôn vật mà chẳng cần đền đáp bao giờ. Công cha, nghĩa mẹ – công lao nghĩa nặng, tình sâu, sánh bằng núi cao, biển cả. Do vậy, kinh Đại tập viết : “ Gặp thời không có Phật, khéo thờ cha kính mẹ là cách báo đền ân Phật vậy ”.
Mang thân này có nghĩa là đã chìm đắm bao đời. Do đó, ta có biết bao nhiêu là cha mẹ. Kinh dạy : “ Đa sanh phụ mẫu ”. Phật tử phải biết mà truy tiến, báo ân.
2. ÂN SƯ TRƯỞNG :
Bất cứ ai ở trên đời, có được chút kiến thức là nhờ ơn thầy dạy bảo, bạn bè giúp đỡ. Sự nghiệp giáo dục là sự nghiệp cao cả, thầy cô thường đem hết sở học và tài năng dìu dắt lớp trẻ, tận tụy hy sinh, thương yêu học sinh như con, nhân ái, độ lượng. Bạn bè thân cận, cảm thông, chia sẻ cùng ta bao buồn vui, chân thành giúp ta không tính toán. Đến với GĐPT, chúng ta được các anh chị trưởng hướng dẫn ta cách sống hướng thiện, hướng thượng, chỉ cho ta biết vận dụng lời Phật dạy vào cuộc sống đời thường, biết vui sống trong hiện tại, biết yêu thương… Vì thế, ta phải trân trọng, báo đền.
3. ÂN QUỐC GIA, XÃ HỘI, CHÚNG SANH :
Ta được bình an tu học là nhờ sự giữ gìn biên cương, bờ cõi. Cuộc đời được ấm no hạnh phúc là do đường lối lãnh đạo kinh tế và sinh hoạt truyền thống lâu đời của cha ông. Ngoài ra, cơm ăn – áo mặc – nhà ở – tiện nghi dân sinh ta cộng hưởng là do công sức của cộng đồng nhân loại đóng góp, phát minh, xây dựng. Không chỉ biết ơn, ta còn phải ra sức làm việc để đáp đền.
4. ÂN TAM BẢO:
Là Phật tử, ngoài 3 ơn trên, chúng ta còn phải báo đền ân Tam bảo vì đó là 3 ngôi quí báu nhất, giúp ta định hướng đúng đắn cho đời sống, sống đời tỉnh thức, thoát khỏi luân hồi. Vì lòng từ bi, thương xót chúng sanh lặn ngụp trong đam mê, tham luyến, trôi lăn trong sinh tử, luân hồi, Phật đã hoá thân, vào ra nơi bất tịnh, nhọc lòng giáo hoá, truyền dạy vô lượng pháp môn, phương tiện dạy dỗ chúng ta tu trì, an lạc, giác ngộ. Giáo pháp của Phật, giáo đoàn của Phật thực hiện mục đích cao cả của Phật. Như vậy, Tam bảo là một trong tứ trọng ân mà Phật tử chúng ta phải thành tâm báo đền.
II. TƯ :
1/ Tri ân, báo ân cha mẹ không chỉ thể hiện ở việc vâng lời, thành đạt, phụng dưỡng mà còn phải trọn đời không làm gì xấu ác, không làm nhục tông môn, năng làm các việc lành, hồi hướng công đức về cho cha mẹ.
2/ Tri ân, báo ân thầy bạn, anh chị, ta không chỉ hết lòng học tập, rèn luyện, chăm ngoan trong hôm nay mà mai sau, khi trưởng thành, ta phải nhớ thăm viếng, hỏi han, sống và làm việc thật tốt để luôn là niềm hảnh diện, tự hào cho thầy bạn, anh chị.
3/ Tri ân quốc gia, xã hội, chúng sanh, ta phải biết trung thành với Tổ quốc, dân tộc, ra sức xây dựng, phát triển, bảo vệ Tổ quốc, nhiệt tình với sự nghiệp nâng cao dân trí, phát triển dân sinh, hướng đến cuộc sống hoà bình, an lạc cho muôn người, muôn loài.
4/ Tri ân, báo ân Tam bảo, người Phật tử phải siêng ăn chay, niệm Phật, biết sống đúng chánh pháp, năng làm việc Phật sự, hộ trì Tam bảo, bảo vệ chánh pháp.
III. TU :
1/ Thân cận bạn hiền, làm tròn bổn phận người con, người công dân, người Phật tử, người đoàn viên GĐPT.
2/ Tin kính Tam bảo, dốc lòng tu tập.
3/ Thà xả thân chứ không làm điều ác.
Được vậy là cách báo ân thù thắng nhất.
IV. CÂU HỎI :
1/ Về vấn đề tri ân và báo ân, Phật đã dạy chúng ta như thế nào ?
2/ Tứ ân bao gồm các ân nào ?
3/ Vì sao với người Phật tử, chúng ta phải nhớ và đền đáp ân Tam bảo ?