( Tài liệu Tu học Ngành Thiếu Bậc Sơ Thiện
do BHD Trung Ương GĐPT Việt Nam tu chỉnh năm 2006 – PL 2550 )
Ngày xưa ở xứ Ấn Độ có một vị vua tên là A Dục trị dân rất công bình, vợ Ngài là Hoàng hậu Liên Hoa rất hiền thục, người con trai đầu của hai người có cặp mắt đẹp và hiền từ như chim Câu Na La cho nên đặt tên Thái tử là Câu Na La. Thái tử có người vợ hiền tên là Ma Đa Vi, hoàng hậu Liên Hoa mất sau khi Thái tử lập gia đình.
Sau đó vua A Dục cưới người vợ khác tên là Xích Di. Bà ta sinh được một người con trai và ước ao một ngày kia con bà sẽ nối ngôi vua thay vì Câu Na La. Một hôm vua A Dục bị bệnh nan y, tất cả lương y trong nước đều bó tay thì hoàng hậu Xích Di cứu chữa được bệnh tình của nhà vua. Nhớ ơn bà, nhà vua hỏi bà muốn đền ơn thế nào ? Bà xin vua cho con bà được nối ngôi. Vua A Dục áy náy trong lòng vì trước khi hoàng hậu Liên Hoa từ trần nhà vua đã có hứa là sau này sẽ cho Câu Na La nối ngôi, nhà vua không thể quên lời hứa đó được. Bà ta thấy không xong nên xin nhà vua cho bà được cầm quyền một ngày. Nhà vua lo nghĩ nhưng cũng bằng lòng.
Trong nước có thành Đắc Xô Thi La, dân chúng bị quan lại địa phương đóng thuế cao và bị đàn áp quá mức nên nổi lên chống đối triều đình. Có người về báo cho triều đình biết, nhằm đúng ngày hoàng hậu Xích Di cầm quyền, bà đề nghị với vua A Dục là Thái tử Câu Na La một người công bằng nên đến thành Đắc Xô Thi La trấn an dân chúng. Vua e ngại, nhưng Thái tử đứng ra tình nguyện xin đi, với sự quyết tâm của Thái tử, nhà vua đồng ý. Thái tử không ngờ đây là âm mưu của hoàng hậu Xích Di cho tiền quan địa phương để hà hiếp dân đến độ dân chúng phải nổi loạn.
Thái tử Câu Na La giã từ vua A Dục và công chúa Ma Đa Vi cởi con ngựa Măng Đa La lên đường, theo sau Thái tử là một kỵ mã trung tín của hoàng hậu mang theo bên mình một sứ mệnh có niêm ấn của nhà vua rõ ràng. Khi Câu Na La đến nơi dân chúng đã ra quỳ hai bên đường để tạ tội cùng triều đình. Thái tử vào thành thay đổi luật thuế, lựa người công bình ra tri dân, muôn dân reo mừng mỏ tiệc mừng vui.
Thành Đắc Xô Thi La đang vui mừng thì chiều hôm đó người kỵ mã kia đã đến và giao mệnh lệnh cho quan địa phương, mở ra coi họ đều sửng sốt, mệnh lệnh như thế này : “ Phải móc mắt Thái tử Câu Na La, kẻ thù lợi hại của nhà vua và kẻ đã làm nhơ nhuốc nòi giống, phải thi hành ngay, và từ nay không ai được nhắc tới hay giúp đỡ Câu Na La ”. Quan địa phương phân vân không biết phải làm sao, nhưng vẻ buồn hiện ra trên mặt họ. Câu Na La gạn hỏi họ mới giao mệnh lệnh cho Thái tử xem, Câu Na La sững sờ biết vua A Dục không thể nào ra lệnh như vậy, đây là mưu kế của hoàng hậu Xích Di. Nhưng có ấn tín rõ ràng chỉ biết tuân theo mà thôi.
Đao thủ không ai dám ra tay cứ chần chờ mãi, sau cùng có một người lấy thanh sắt nóng dụi vào mắt Thái tử Câu Na La.
Sau khi mệnh lệnh được thi hành dân chúng gạt nước mắt bỏ đi hết, bốn bề vắng lặng, thỉnh thoảng chỉ còn nghe tiếng kêu thảm thiết của con ngựa Mãng Đa La. Thái tử nghe được bèn nói với con ngựa là : “ Con nên bỏ ta mà đi ”. Con ngựa như hiểu tiếng người, quanh quẩn một lúc rồi quay lại đường cũ trở về kinh đô. Từ ngày Thái tử ra đi, công chúa Ma Đa Vi ngày đêm mong đợi, có linh tính điềm bất an đã xảy ra cho Thái tử. Một đêm kia thấy con ngựa Măng Đa La trở về một mình, bà ta đã ngất đi, tưởng chồng đã chết trên đường dẹp loạn. Sau một đêm suy nghĩ, bà quyết định ra đi dò tin tức của chồng. Bà thay đổi y phục thường dân và không thông báo cho vua A Đục biết vì sợ nhà vua không cho đi. Đến thành Đắc Xô Thi La dò tin mãi mới tìm được Câu Na La. Thái tử kể cho vợ nghe những chuyện đã xảy ra.
Về phần vua A Dục hàng ngày mong tin Câu Na La trở về, nhưng nay nghe báo ngựa Măng Đa La đã trở về và công chúa Ma Đa Vi đã trốn đi, vua sai người đi thành Đắc Xô Thi La tra hỏi, nhưng quan địa phương biết mình đã mắc mưu sợ mang tội lớn với triều đình cho nên nói dối là Thái tử Câu Na La đã một mình trở lại kinh đô sau khi dàn xếp xong mọi việc. Sứ giả nghi ngờ nhưng dân chúng không ai dám hở môi cho nên đành phải về triều báo cáo với nhà vua.
Trong lúc đó hai vợ chồng Câu Na La ca hát, xin ăn trên đường dẫn nhau trở về kinh đô. Một ngày kia hai người tới được cung điện nhà vua, xin vào gặp vua nhưng lính canh gác thấy hai người quần áo lam lũ nên không cho vào. Đêm hôm đó họ được cho ngủ ở nhà cất xe, mỏi mệt quá nên hai vợ chồng Câu Na La ngủ thiếp đi lúc nào không hay. Sáng hôm sau thức dậy hai người ca hát với nhau. Vua A Dục vì nhớ thương con nên hàng ngày ngóng trông về hướng thành Đắc Xô Thi La. Sáng hôm đó nhà vua đi dạo nghe tiếng ca quen thuộc phát ra từ nhà chứa xe, vua sai người tới xem xét. Lính hầu đưa hai người tới gặp nhà vua, vua nhận ra bà Ma Đa Vi, ôm chầm lấy con và dâu. Nhà vua hỏi cho ra sự tình mới biết tất cả nghịch cảnh này đều do hoàng hậu Xích Di tạo ra.
Về phần bà Xích Di từ ngày ra lệnh móc mắt Thái tử ngày đêm phập phồng lo sợ chuyện sẽ bại lộ. Hôm nay nghe tin Thái tử đã trở về và có lệnh vua đòi gặp bà, trước triều đình bà chỉ còn biết cúi đầu nhận tội mà thôi, vua ra lệnh đưa bà ra hành quyết.
Thái tử Câu Na La xin tha tội cho bà và thưa với vua rằng : “ Ngày hôm qua đi đường mệt mỏi con nghĩ không biết mình đã làm điều gì lầm lỗi mà ngày nay phải chịu đọa đày như vậy, vì con đã nhìn thấy một kiếp trong đời trước của con, con là một người thợ săn đặt bẩy bắt được 50 con dê núi ( sơn dương ). Vì không thể nào một ngày tiêu thụ được cả bầy dê, cho nên con mới nghĩ cách là móc hết mắt bầy sơn dương và nhốt vào hang núi, dê không thấy đường cho nên không tìm cách trốn được. Mỗi ngày mang từng con xuống chợ bán, con đã làm khổ 50 chúng sanh thì ngày nay con phải chịu quả báo vậy ”.
Vua nghe thấy thật là cảm động, còn đang phân vân thì Thái tử ngồi ngay ngắn mà khẩn nguyện rằng : “ Nếu lời tôi nói là đúng sự thật xin Đức Phật chứng minh cho đôi mắt tôi được sáng lại ”. Lời nói vừa dứt thì cặp mắt của Câu Na La sáng lại như thường, vua A Dục và công chúa Ma Đa Vi xiết bao vui mừng.
Vua tha tội cho hoàng hậu Xích Di và truyền lệnh cho bà tìm nơi yên tĩnh mà sám hối. Về sau Thái tử Câu Na La nối ngôi vua A Dục, và công chúa Ma Đa Vi là Hoàng hậu.
Thái tử Câu Na La là tiền thân của đức Phật Thích Ca.
CÂU HỎI :
- Hoàng hậu Xích Di đã hành xử như thế nào đối với Thái tử Câu Na La ?
- Thái tử Câu Na La thực hành hạnh gì khi bị hãm hại ?
- Qua câu chuyện tiền thân này em rút ra được bài học gì ?