Về Kiến trúc , trong quá khứ GĐPT từng có những mô hình về trại mạc , cầu dây, cầu tre, trại sàn, thuyền hoa, xe hoa , vườn Lâm Tỳ Ni, lễ đài Phật Đản, khán đài danh dự khá qui mô. Nhưng về sau do hoàn cảnh đất nước, khó khăn chung về tài chánh, eo hẹp thời gian …. Khiến các thế hệ sau không tận mắt chứng kiến, hoặc có khi chứng kiến cảnh những công trình lễ đài hoành tráng như ở Công viên Gia Định thì mau chóng bị dẹp bỏ và ngăn cấm về sau, nhiều năm nhiều anh chị em thế hệ sau chưa một lần tham gia vào những công trình lớn ấy. Tất nhiên có cái nhìn về tổ chức mình bị lạc hậu về hình thức nhưng cho đến nay vẫn chưa có sự phát kiến nào tốt hơn.
Ba mươi năm sau chúng ta không tìm được những tác phẩm văn chương GĐPT như Anh Đạo vàng, Mùa gặt ác, sứ mệnh GĐPT, Gia trưởng, cẩm nang huynh trưởng ……. chúng ta có nhiều kịch bản về những câu chuyện tiền thân hay chuyện Đạo mà chưa được phổ biến . Chúng ta còn có nhiều anh chị nhiệt tình nhưng sáng tác và hoạt động đơn lẻ, thiếu sự kiểm nghiệm, thẩm định về mặt tinh thần nội dung, bố cục bởi những nhà chuyên môn. Vì không có diễn đàn như bản tin, tập san, đặc san….nên dù quí như châu ngọc, đẹp như hướng dương cũng không ai biết. Dù rằng , những huynh trưởng thừa hành cần phải biết !
Một ngày , tôi tìm được một tuyển tập văn học trên kệ sách của chùa, lật ra biết rằng ấn phẩm in lậu. Rất ngạc nhiên, vì các tác phẩm ngắn ấy có do các cây bút GDPT Pháp quốc như Từ Khoa,Tâm Hảo……viết chuyện Gia đình Phật tử . Tuần sau tôi đến tìm mua, 30 quyển sách đã được bán hết !!!
Những quyển Hoạt động thanh niên của Tâm Huy, nhạc GDPT do ĐQ viết đều bán rất chạy . … Chỉ vì vấn đề quản lý về in ấn nên không ai muốn xuất bản đó thôi .
Ngay đến bộ môn Văn Nghệ là âm nhạc, sân khấu, kịch nghệ là thế mạnh cũng không định hướng được. Chúng phát triển được đến đâu là do huynh trưởng Địa phương có tâm hồn Văn nghệ nhiều hay ít cùng với hoàn cảnh giáo hội, tự viện rộng hay hẹp.
Tâm lý phần đông quí huynh trưởng coi bộ môn văn nghệ đàn ca hát xướng là môn phụ, không cần chuyên sâu , vì chúng ta không phải là nghệ sĩ chuyên nghiệp. Chỉ cần có là đủ, chỉ cần hát nghêu ngao phụ hoạ vài câu cho thư giãn tâm hồn, cho vui vẻ là xong. Bởi Thế nào cũng xong nên chúng ta chưa từng có cái nhìn nghiêm túc cho bộ môn Văn Nghệ, chưa từng quan sát cái phương tiện chuyển tải giáo lý Phật Đà hay những lời ca hướng thượng nó tốt xấu ra sao!
Huynh trưởng Nhạc sĩ Bửu Ấn đã nhìn ra những điểm này mà đưa ra định hướng Văn nghệ ( thiên về âm nhạc ) với cảm quan nhận xét xác đáng
.….
Cuộc sống của tuổi trẻ hôm nay – so với vài ba thập niên trước – đã có quá nhiều sự xáo trộn đổi thay ( cả từ vật chất lẫn tinh thần ) Chúng ta phải làm cách nào để phát huy hiệu quả tốt nhất cho bộ môn Văn nghệ theo đúng đường hướng GĐPT VN : Phật Giáo – Dân Tộc – Tuổi trẻ hiện tại . Bởi Văn nghệ GĐPT ( mà ca nhạc là xung kích ) đóng vai trò mạnh , hấp dẫn trong vui chơi giải trí , đồng lúc phải là một phương tiện huân tập sâu sắc – nhẹ nhàng mà vững chắc . Để thấm sâu tinh thần Phật Giáo – dân Tộc từ tuổi Hoa niên khi đi vào đời …..
Thiền Sư Suzuki có viết: “… Con người sinh ra không phải ai cũng trở thành nhà khoa học được ,song tất cả có thể trở thành Nghệ sĩ ”
Tôi nghĩ , Thiền sư đang chỉ vào “ nghệ sĩ tính “ hiện diện trong chúng ta . Thực vậy, có những nghệ nhân chạm khắc những bức phù điêu hoành tráng, lộng lẫy nhưng lại không biết gì về hội hoạ! Có những nhà văn, nhà thơ không biết ca hát, nghe nhạc, Có những tay đàn rất giỏi nhưng khi cất giọng hát thật là khó nghe! có những giọng ca thiên phú, làn điệu ngọt ngào nhưng lại không biết thanh nhạc hay ký xướng âm …..Có những MC dẫn chương trình lưu loát nhưng không biết bất cứ bộ môn âm nhạc, kịch nghệ nào! … Dù những người ấy có nổi danh hay không thì đại chúng vẫn gọi họ là nghệ sĩ theo nghĩa rộng. Đã đến lúc GĐPT phải thúc đầy các bộ môn văn nghệ hoạt động đều, nhường bớt chỗ cho các nghệ nhân, nghệ sĩ khác cùng hợp tác phát triển. Phát triển các loại hình văn nghệ càng phong phú thời hoạt động GĐPT càng lôi cuốn giới trẻ tham gia. Do đó có thể khẳng định: Muốn phát triển sinh hoạt GDPT trước phải phát triển đều tay các bộ môn trong văn nghệ GĐPT
Về nhân sự tối thiểu Khối văn nghệ bao gồm :
– 1 Uy viên văn nghệ điều khiển tổng quát hoặc kiêm 1/3 bộ môn
– Từ 2 đến 4 Phụ tá ủy viên chia nhau phụ trách các loại hình nghệ thuật
a/ Văn: phụ trách báo chí, diễn đàn chung cho các hoạt động hành chánh GĐPT, văn chương thi phú ( nhà văn hoặc thi sĩ )
b/ Mỹ: Nhiếp ảnh hội hoạ, điêu khắc, kiến trúc, thiết kế (phải am tường về hội hoạ hay nhiếp ảnh , kiến trúc)
b/ Nghệ : Âm nhạc, sân khấu, kịch nghệ, ca múa ( phải là nhạc sĩ, biên đạo múa , kịch tác gia …. )
d/ Các kỹ thuật viên lập trình vi tính để thực hiện trang nhà trên Internet .
– Đến khi có hoạt động phải tổ chức qui mô , bắt buộc phải mời nhiều thành viên có khả năng chuyên môn cộng tác ( Khả năng chuyên môn không cần phải xếp theo cấp bậc, thí dụ như mời hay thuê người điều khiển âm thanh, ánh sáng bên ngoài vào hợp tác, thì họ đâu có cấp gì! ) Sau khi hoàn thành và tổng kết xong dĩ nhiên Ban tổ chức ấy tự động giải tán. Chỉ trừ hoạt động về Âm nhạc hay báo chí là trường kỳ thôi.
Viết chương trình cho bộ môn văn nghệ cân đối hài hoà :
Dựa trên chương trình bộ môn văn – mỹ – nghệ cũ để soạn thảo bổ sung theo các bậc học – cấp độ . Sau khi được học căn bản ở các bậc đoàn sinh đến bậc Kiên trở đi sẽ tạo điều kiện cho huynh trưởng hàm thụ và tự học. Thí dụ như bộ môn hội hoạ dành 5 tiết lên lớp và 15 tiết thực hành hàm thụ ; bộ môn Nhiếp ảnh dành 3 tiết lên lớp và 10 tiết hàm thụ thực hành ; bộ môn cắm hoa 5 tiết lên lớp và 10 tiết hàm thụ thực hành ….Âm nhạc , kịch nghệ, vũ đạo, Dân vũ, loại hình đồng diễn, múa tập thể, Quốc tế , sáng tác …. cũng vậy . Có thể tổ chức lớp riêng và thẩm định kết quả bằng tín chỉ.
Chúng tôi xin giới thiệu bản phác thảo chương trình Văn nghệ do anh Ủy viên Văn Nghệ trung ương soạn trình duyệt năm 2004 :
CHƯƠNG TRÌNH HỌC NHẠC GĐPT ( phác thảo )
A: ÁP DỤNG CHO ĐOÀN – SINH
I / NGÀNH OANH VŨ: Chú trọng về vui chơi, giải trí, kích thích và dưỡng nuôi năng khiếu nghệ thuật
– Các buổi học về phách, nhịp của môn “ Xướng, nhạc , tiết “ chỉ lấy nốt ¼ ( nốt đen ) làm đơn vị phách. Sử dụng Pháp – khí để gõ hoặc vỗ tay mà giải thích phân biệt rõ ràng : thế nào là tính nhịp thế nào là vỗ phách ( mesures – temps )
– Khi tập cho các em nghe : phân biệt về độ cao, độ dài – có thể cho các em ghi theo phương pháp “ Đồ -Thị “( Tung độ : cao thấp – Hoành độ : dài , ngắn )
– Cho các em đọc nhiều để thấm sâu vào Ngũ cung – Việt Nam trước khi xử dụng âm giai điều hoà Phương Tây , để tập hát các bài hát sinh hoạt GĐPT ngắn , dễ trong phạm vi Quãng 8
– Tập đếm phách chia 2 – chia 4
– Thực hành chính xác các bài hát của ngành OANH
* Ghi chú : Oanh vũ chia làm 2 trình độ:
Mở mắt – cánh mềm : Chỉ tập hát vui chơi tương đối Đúng , Rõ mà không cần phải ‘hiểu nhạc’
Chân cứng – tung bay : Chỉ đòi hỏi thực hành Đúng – Nhịp – phách các loại hình nốt : đen –trắng – móc : đen có dấu chấm dôi ; ở tất cả các bài hát có Mẫu số x/4
II / NGÀNH THIẾU :
- Hướng Thiện – Sơ Thiện
– Môn , Ký – Xướng – Âm : Nghe, ghi lại, rồi đọc chính xác từ 2 cao độ của Dấu Huyến, dấu sắc;rồi đến 3 độ cao( Huyền,không dấu, sắc ). Rồi thêm Dấu nặng’( 4 nốt)….. tiến đến tập hát các bài dân ca ngũ cung -Việt nam
– Môn Xướng –Nhạc-Tiết ‘: tập gõ mỗi Pháp Khí một tiết tấu khác nhau , sau đó kết hợp 2,3 ,và tất cã đồng tấu ……lần hồi đi vào các nhịp phức tạp hơn : nhịp chỏi , nhịp đảo , nhịp lỗi , nhịp sắp.
– Đọc Gam -điều – hoà 7 nốt nhạc phổ thông Tây phương chia làm 2 ‘Tứ Liên Am (tétracord) chú trọng đến quãng 4,5 ,8 đúng, mở rông Am vực
trong vòng quãng 10
Trung Thiện , Chánh Thiện :
– Học thêm đầy đủ và thực hành đúng những ký hiệu ghi trên bài nhạc .
– Biết đánh nhịp và điều khiển để tập lại các bài hát cho đội , chúng , đoàn …. Mà người đoàn sinh đó vừa được truyền đạt
– Xướng Âm ( đọc) thành thạo các quãng (interval) của âm giai trưởng , thứ, tự nhiên, Hoà âm và Giai Điệu, nghe ra được quãng 3 trưởng, 3 thứ, âm chủ và âm át của loại nhạc phổ thông Định thể – Tây phương
III/ NGÀNH THANH : (Hoà –Trực)
- Về thực hành có 2 trình độ như ngành Thiếu
- Về lý thuyết đọc thêm một số thể loại ‘’ Sân khấu ‘’ bao gồm : lịch sử – ngôn ngữ đặc trưng của bộ môn , các hình thức thể hiện …
B. ÁP DỤNG VÀO CÁC BẬC HỌC TRƯỜNG KỲ HUYNH TRƯỞNG
………………………………………………….( không có ghi ra đây )
Còn những thể loại khác trong bộ môn Văn nghệ ra sao? xin đề nghị tu chỉnh chương trình đi từ làm quen – cơ bản – nâng cao theo định hướng của thể loại âm nhạc trên. Cái bất tiện là bộ môn văn nghệ giữ nhiều tiết học quá mà thiếu những “ nhà chuyên môn “ nên kham không nổi. Cấp Gia đình không xong thì đề nghị BHD Tỉnh , Thị Xã… Nên tổ chức lớp theo cách hàm thụ liên tục để đào tạo các “ nhà chuyên môn “ mới .
– Chuẩn bị thu thập tranh vẽ , hình ảnh trưng bày sức sống GĐPT phòng , góc triễn lãm nhân dịp Chu Niên, Phật Đản, Thành Đạo ( khác với hình ảnh tường trình hoạt động ) Đối với Vu Lan thì chủ đề là Hiếu.
– Tập tin nội bộ số ra mắt nhân ngày Phật Đản , Vu Lan , Thành Đạo và Xuân , chu niên, hiệp kỵ ( tùy chọn ) để đăng tải văn chương thi phú, kịch bản, nhạc, hoạ, hò vè, các thiết kế mới lạ môn HĐTN , lưu ảnh …
– Sưu tập và thực hiện nhạc GĐPT các thể loại , các chủ đề trên băng từ (cassette) và CD, VCD, DVD .
– Sưu tập các đoạn film , video để phối hợp làm nền ( background ) nhạc Karaoke .
– Hợp tác mở trang nhà WEB trên mạng chủ đề Văn Nghệ GĐPT với các danh mục ( menu) Văn học – Thi phú – âm nhạc – hội hoạ điêu khắc – nhiếp ảnh – thiết kế – nhạc Mp3……. Để tiện việc tra cứu , xử dụng .
Vấn đề khó khăn hàng đầu xưa nay của GĐPT là tài chánh dù trên nguyên tắc làm ăn thì ra làm ăn, nhưng do nhiều lý do: chủ quan: Do nhiệt tình làm mà không xem xét, nghiên cứu thị trường – đối tượng tối thiểu – dễ dãi phần kỹ thuật, thiếu chuyên nghiệp, không phối hợp đồng bộ trong chủ đề, tác giả – tác phẩm, in ấn hình bìa không biểu hiện được sức sống GĐPT , hoặc thiếu trang nhã ( bắt mắt )
Khách quan: Không trình duyệt ( BHD cấp TƯ hay Tỉnh , Thị ) không tiếp thị rộng lớn được ( nếu không xin giấy phép ) không quảng cáo được ( vì không có diễn đàn ) giá thành gốc cao vì phát hành lẻ tẻ ( nên bị photocoppy hoặc in sang lại – hoặc giả không biết nơi nào phát hành nên in sang hoặc photo lại xài đỡ )
Vấn đề đầu tư và phát hành :
Sau năm 1975, bao nhiêu vốn liếng văn nghệ để đời do GĐPT dần bị mất sạch, không còn dấu vết, khiến các anh chị phụ trách Văn Nghệ phải sưu tầm, nghiên cứu , tập họp làm lại từ đầu: Từ viết nhạc bằng tay đến vi tính là một quãng thời gian dài, thu âm, thu hình … từ tạm bợ đến hoàn chỉnh cũng còn một khoảng cách khá xa. Thường phải thực hiện do chủ kiến cá nhân, xong mới trình BHD duyệt .
Cần “ hy sinh “ một số vốn ban đầu để thực hiện và giao cho các nhà doanh tế phát hành với số lượng vừa phải nhiều đợt ( giao nhiều mà bán chậm cũng vậy!) . Nếu may mắn mỉm cười vì xuất phẩm hay, lạ, mới thì được nhiều người ủng hộ để “ tái bản “ đợt khác – đồng nghĩa với sự đóng băng, ngâm vốn. Tâm lý GĐPT ít chịu tiêu thụ xuất phẩm với giá cao. Nên đem biếu, tặng làm quà các chùa, các Phật tử, các gia đình Phật tử nhân các dịp lễ vía là cách tiêu thụ sản phẩm và ủng hộ nhà đầu tư. Thị trường GĐPT Hải ngoại sẽ phong phú hơn vì đa số đoàn sinh thế hệ thứ ba rất yếu về Việt ngữ rất cần nghe, nhìn để luyện giọng và nhập tâm!
Để tái sản xuất , nhà đầu tư phải bỏ vào thêm ít ra là ½ vốn ban đầu sau khi chờ đợi một thời gian khá lâu.
Thay vì thực hiện nhạc chủ đề của nhiều tác giả mỗi người một vẻ thì có một số HT chỉ thực hiện album nhạc của tự mình (một mình ta – một góc trời ) làm mất tính chất hoà đồng của đại thể Gia đình Lam.
Nhà biên tập sẽ sắp xếp ý tưởng theo chủ đề với ba tiêu chuẩn :
1/ Bảo tồn những tác phẩm cũ
2/ Giới thiệu tác phẩm mới có chung chủ đề .
3/ Hoà âm phối khí, giọng ca – phụ hoạ tương ứng với nhạc phẩm
Thông báo cấp BHD về các sản phẩm để tránh sự “ trùng lấp “ khi cấp BHD Tỉnh khác sản xuất, tốn kém mà làm chậm phát huy tiềm năng văn nghệ GĐPT Việt Nam nói chung.
Nếu phân bố số lượng sản phẩm rộng rãi trong GĐPT thì đó là cách bảo tồn lâu dài nhất .
– Những quyển Kỷ yếu về nhân vật, địa danh, đơn vị BHD
– Những tác phẩm văn chương: truyện dài, truyện ngắn, kịch bản
– Những tuyển tập thơ ca hay Thi nhạc hoạ phối hợp
– Những chuyện bằng Tranh ưu tiên cho ngành Oanh Vũ .
– Tuyển tập hội hoạ, nhiếp ảnh GĐPT .
– Mô hình cổng trại, cầu tre, cầu dây, cầu treo, trại sàn GĐPT…
– Thành lập một hay nhiều Thư viện, Thư quán cố định hay lưu động trong tỉnh để lưu trữ, bảo tồn và lưu hành các xuất phẩm Văn Nghệ Phật Giáo và góc GĐPT .
Tuy định hướng Văn nghệ GĐPT như vậy , mặc dù còn thiếu sót nhiều so với xã hội hiện tại nhưng thực hiện được 1/3 chương trình trong lúc này là làm được rất nhiều. Trong một BHD nếu có vài nhân sự có khả năng, cống hiến nhiệt tình là đã có được rất nhiều – Vì sự nghiệp đào luyện tuổi trẻ mà bỏ qua các kiến chấp ngồi lại làm việc với nhau là thành tựu rất nhiều. Do sự cảm thông , thống nhất , từng bước thực hiện :
1/ Trại hội thảo về Văn nghệ GĐPT toàn quốc để thông hiểu và thống nhất trong chương trình hoạt động qua ba thể loại Văn-Mỹ- nghệ gồm các thành viên là ủy viên văn nghệ và nghệ sĩ các tỉnh. Nhân hội trại để sáng tác, để giới thiệu những xuất phẩm mới giá trị của tỉnh nhà.
2/ Hỗ trợ lẫn nhau về mặt đào tạo, huấn luyện , hàm thụ các bộ môn. Thí dụ nhạc sĩ Bửu Ấn sở trường về hoà âm nhưng ở Lâm Đồng sẽ soạn tài liệu hàm thụ chung và đích thân giảng dạy một số tiết ở các tỉnh khác; nhạc sĩ Như Vinh sở trường về ký âm Pháp ở Bình Định ….
3/ Tổ chức những cuộc thi: Vẽ biểu tượng, huy hiệu trại, thi tuyển ca nhạc ( đơn ca , song ca , tam ca , tứ ca , đồng ca , hợp xướng.. ) như BHD Đồng Nai đã từng thực hiện ( đơn ca ) và sau này là ngành Đồng tổ chức thi hội họa, ca hát và kể chuyện toàn quốc, ngành Thanh Thiếu BHD Gia Định ca tuyển…
Thi mô hình Vườn Lâm Tỳ Ni có tính cách đại chúng , thi lồng đèn treo hay phóng đăng xe hoa, thuyền hoa ngày Phật đản thi về kiểu cách thiết kế sân khấu Phật Đản, Thi trại sàn, cầu treo cho ngày Dũng , Thi cắm hoa , gia chánh cho ngày Hạnh …..
4/ thành lập ban văn nghệ BHD phục vụ lễ lược Phật Giáo và GĐPT.
