LỜI MẸ KHUYÊN
Ngài là một vị thiền sư
Kiêm luôn học giả đã từ lâu nay
Giỏi về chữ Phạn lắm thay.
Khi còn niên thiếu thường hay đăng đàn
Trổ tài thuyết giảng giỏi giang
Cho đồng môn khắp đạo tràng cùng nghe.
*
Thời gian trôi, tiếng đồn về
Mẹ ngài bèn gửi thư đi cho ngài:
“Con ơi! Mẹ nghĩ kỹ rồi
Hiến mình cho Phật, cho nơi đạo mầu
Con chưa đạt được tốt đâu
Vì con còn muốn lao xao nhiều bề
Trở thành ‘từ điển biết đi’
Thành ‘từ điển sống’ thỏa thê tiếng đời,
Dù con thuyết giảng cho người
Muôn câu uyên bác, muôn lời cao xa
Để rồi thiên hạ ngợi ca
Vinh quang, danh dự ngẫm ra đáng gì.
Hãy mau dứt cái trò hề
Ngưng đi diễn thuyết! Quay về tĩnh tu!
Giữ cho lắng đọng tâm tư
Hành thiền trong chốn thâm u xa vời
Vào thiền viện, lánh bụi đời
Về vùng tĩnh lặng khuất nơi non ngàn
Hiến dâng tất cả thời gian
Chuyên tu thiền định cho an tâm mình
Có như vậy mới đạt thành
Đỉnh cao chứng ngộ chân tình cầu mong!”
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(Thi hóa phỏng theo A Mother’s Advice trong tập truyện văn xuôi 101 ZEN STORIES của Nyogen Senzaki và Paul Reps)
NGƯỜI KHÁCH TRỌ
Một thiền sư rất nổi danh
Lãng du theo đám mây xanh cuối trời
Chân ông in dấu khắp nơi
Một ngày dừng trước lâu đài nhà Vua
Cao sang, đẹp đẽ, nên thơ
Trông vừa vĩ đại lại vừa uy nghi
Thật là tráng lệ kể chi
So cùng tiên cảnh khác gì là bao.
Thiền sư lặng lẽ bước vào
Không hề có lính gác nào ngăn ông
Tiến gần đến trước ngai rồng,
Nhận ra khách quý Vua mừng hỏi thăm:
“Thưa ngài có chuyện chi cần?”
Thiền sư lên tiếng: “Dừng chân cuối ngày
Tôi cần chỗ ngủ đêm nay
Ở trong cái quán trọ này mà thôi!”
Nhà Vua kinh ngạc, trả lời:
“Lâu đài vua chúa là nơi chốn này
Và ta làm chủ nơi đây
Phải đâu quán trọ đêm nay cho ngài!”
Thiền sư bèn nói khoan thai:
“Thế tôi xin hỏi lâu đài trước đây
Ai từng là chủ nơi này
Ai từng cư ngụ bao ngày tháng qua?”
Nhà Vua nói: “Chính cha ta
Cha ta là chủ. Nay xa cõi đời!”
Thiền sư hỏi tiếp: “Vậy thời
Trước cha ngài nữa, ai người chủ đây?”
Nhà Vua gằn giọng đáp ngay:
“Lâu đài, tài sản dựng gây lâu đời
Chính do ông nội ta thôi
Giờ đây ông cũng xa nơi cõi trần!”
Vừa điềm tĩnh, vừa ân cần
Thiền sư chẳng chút ngại ngần nói luôn:
“Lâu đài là chốn dừng chân
Người đi, kẻ đến cứ lần lượt thôi
Ghé đây ngắn ngủi, tạm thời
Đúng là quán trọ như lời của tôi!”
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(Thi hóa phỏng theo bản văn xuôi trong TRUYỆN CỔ PHẬT GIÁO )
TU NGỒI, TU NẰM
Ngày xưa có một ông thầy
Tu hành ngồi mãi cả ngày thật chăm
Lạ thay thầy chẳng thích nằm
Trụ trì chùa lớn, tiếng tăm vang rền,
Bao nhiêu đệ tử kề bên
Chẳng ai có được cơ duyên trọn đầy
Học theo khổ hạnh của thầy
Ba oai nghi giữ hàng ngày mãi thôi
Chỉ đi, chỉ đứng, chỉ ngồi
Không nằm chi cả. Mọi người gắng theo
Thật là khó biết bao nhiêu
Tuy nhiên đệ tử sớm chiều quản chi.
*
Một hôm có chú sa di
Từ xa lưu lạc xin về đây tu
Và xin ở lại trong chùa
Thầy nghe biểu lộ tâm từ nhận ngay,
Chú xin hầu cận bên thầy
Để hòng học được cái hay đạo mầu
Hạnh tinh tấn đứng hàng đầu,
Thầy vui chấp thuận! Trước sau đẹp lời!
Nhưng hằng đêm khi thầy ngồi
Suốt cho tới lúc sáng trời, rất chăm!
Thì trò kia cũng cứ nằm
Suốt cho tới sáng, cũng hăng vô cùng!
Thầy lưu ý thấy lạ lùng
Nhưng mà thấy chú cũng không chây lười
Luôn luôn tỉnh táo đáp lời
Thầy vừa sai bảo, chú thời làm ngay
Chu toàn bổn phận tốt thay
Thầy đâu có cớ la rầy trò đâu!
Ông thầy thầm nghĩ trong đầu
Tiếc cho đệ tử trước sau tận tình
Lại thêm rất mực thông minh
Cứ nằm ỳ mãi! Tu hành uổng thay!
*
Cuối cùng rồi đến một ngày
Ông thầy phải dạy chú hay biết rằng:
“Chớ nên tu cái hạnh nằm
Nếu tu nằm mãi cũng bằng uổng thôi
Coi chừng thành rắn mất rồi!”
Sa di kính cẩn trả lời thầy ngay:
“Bạch thầy! Suốt cả năm nay
Nếu thầy ngồi mãi có ngày không xa
Thân hình thầy sẽ biến ra
Cũng thành con cóc thôi mà! Khác đâu!”
Thầy nghe trò nói dứt câu
Tức thời chợt ngộ đạo mầu! Lành thay!
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(Thi hóa phỏng theo bản văn xuôi trong TRUYỆN CỔ PHẬT GIÁO)