( Tài liệu Tu học Ngành Thiếu Bậc Sơ Thiện
do BHD Trung Ương GĐPT Việt Nam tu chỉnh năm 2006 – PL 2550 )
Phú Lâu Na ( PURANA ), còn gọi là Pùma Maitràyani putra, Tàu dịch là Mãn Từ Tử ( con bà Mãn Từ ).
Ngài là bậc có tín tâm thâm hậu, thái độ uy nghi, rất có tài hùng biện, sử dụng ngôn từ vô cùng xảo diệu, giúp Phật hết sức đắc lực trong công việc tuyên dương chánh pháp và được bất cứ loại thính chúng nào cũng đều nhiệt liệt hoan nghênh. Ngoài ba đức tánh cần có của một nhà đại hùng biện nói trên, Ngài lại còn hơn tất cả các đại đệ tử ở một điểm vừa căn bản vừa đặc biệt khác nữa : ấy là tinh thần bố giáo cao độ của Ngài.
Thông lệ của Phật là hàng năm sau ba tháng hạ an cư, Phật phân bổ chúng đệ tử thành nhiều đoàn phụ trách bố giáo tại từng địa phương. Trong số các giáo khu phân bổ, Phú Lâu Na chưa thấy tên nước Du Na ( Suna ), một vùng biên địa rất hiểm trở, giao thông khó khăn, dân tình quen thói man rợ bạo ngược. Đó là một xứ mà trước kia người ngoài chỉ nghe tên chứ ít ai dám bước chân đến, vì sợ mất mạng, Phú Lâu Na bèn đề nghị với Phật xin cho Ngài đến đấy bô” giáo một phen.
Phật hỏi : Ông không sợ nguy hiểm sao ?
Phú Lâu Na mỉm cười, bạch rằng : Vì mục đích bình đẳng độ sanh, thì bất cứ địa phương nào cũng đáng được lưu ý ngang nhau. Hơn nữa, dân tình chỗ nào càng man rợ bao nhiêu thì lại càng phải được thừa hưởng sự giáo hóa nhiều bây nhiêu. Như vậy mới thật là bình đẳng. Đối với đệ tử, nguy hiểm hay không nguy hiểm không thành vấn đề. Chỉ thành vấn đề là làm sao trên báo đáp được hồng ân Phật, dưới hóa độ được chúng sanh. Vì sứ mạng thiêng liêng cao cả ấy, thân này dù có tan xương nát thịt, tưởng cũng chưa vừa.
Phật hỏi : Giả sử đến Du Na mà bị người mắng nhiếc nhục mạ thì ông nghĩ sao và đối tộ bằng cách nào ?
– Đệ tử nghĩ rằng như thế là họ còn quá tốt, chưa phải đã hoàn toàn dã man. Vì họ chưởi rủa mà không dùng gậy gộc đánh đuổi.
– Nếu họ dùng gậy gộc đánh đuổi hoặc dùng gạch ngói đá sỏi ném vào người ông thì ông nghĩ sao ?
– Họ cũng còn là người tốt, vì không nhẫn tâm gây thương tích cho đệ tử.
– Nếu họ gây thương tích ?
– Cũng vẫn còn là người có lương tri, vì họ không nỡ giết hại đệ tử một cách oan uổng.
– Nếu họ giết ông ?
– Cũng chưa phải là người xấu, vì nếu họ chấm dứt cái thân hư ảo này của đệ tử thì đó chính là họ ban trợ cho đệ tử mau nhập Niết Bàn, đem đến cho đệ tử một cơ hội hiếm có, được mang thân mạng này báo đáp hồng ân Phật. Việc ấy nếu xảy ra, riêng đệ tử không những không ân hận mà lại còn hân hoan đón nhận. Có ân hận chăng là chỉ ân hận cho họ không được nghe chánh pháp mà thôi.
Phật cảm động, bèn khen rằng :
– Này Phú Lâu Na ! Ông quả không hổ danh là một đại đệ tử chân chánh của ta. Hạnh tu đạo, hạnh bố giáo, hạnh nhẫn nhục của ông thật là viên mãn.
Quay lại chúng đệ tử, Phật bảo :
– Này các tỳ kheo ! muốn theo đuổi sự nghiệp hoằng pháp lợi sanh, nên có tinh thần như Phú Lâu Na. Phàm làm giảng sư đi bố giáo, cần hội đủ 10 đức tánh sau đây :
- Thông hiểu giáo nghiã.
- Nói năng lưu loát.
- Không e sợ trước đám đông.
- Có biện tài vô ngại.
- Vận dụng phương tiện khéo léo.
- Biết tùy thuận hoàn cảnh và căn cơ chúng sanh.
- Có đầy đủ uy nghi.
- Tinh tấn dõng mãnh.
- Có sức khỏe thể xác và tinh thần.
10. Hội đủ oai lực.
Này các tỳ kheo ! Tất cả các đức tánh ấy Phú Lâu Na đều có đủ. Ông là
người duy nhất trong Tăng chúng hội đủ điều kiện cần thiết để đi bố giáo tại Du Na. Ta không còn e ngại gì nữa.
Quả thật như lời Phật dạy, Phú Lâu Na đã thành công rực rỡ tại Du Na. Ở nước này chưa đầy một năm, Ngài đã thâu vào Tăng đoàn hơn 500 đệ tử và kiến lập khoảng 50 cảnh già lam.
Từ đó, trong Tăng chúng, ai ai cũng công nhận Ngài là bậc Thuyết pháp số 1. Được như thế là nhờ Ngài đã thành tựu được 4 pháp bồ tát :
1/ Đối với bất cứ giáo pháp nào chưa tòng nghe, thái độ Ngài luôn luôn trầm tĩnh để tư lương nghiã lý mà không vội phê phán.
2/ Không cầu đa văn, vì đa văn thì dục tâm dễ khởi; không cầu nhàn hạ, vì nhàn hạ thì lạc tâm dễ sạnh. Trái lại, lo tu Từ quán để đoạn trừ sân nhuế, tu Bất tịnh quán để đoạn trừ tham dục, tu Nhân duyên quán để đoạn trừ ngu si.
3/ Thấu rõ triệt để 5 ấm, 12 nhập, 18 giới, 12nhân duyên để thành tựu trí vô sở đắc, trí vô y chỉ. Trí này có thành tựu mới không còn niệm phân biệt và nhờ đó mới đủ sức tuyên dương đại pháp.
4/ Rộng thực hành bố thí, nghiêm trì giới luật, thường dõng mãnh nhẫn nhục, tịnh tinh tân bồ đề.